Rouwverwerking
Na verlies van een geliefde of een baan blijven we soms achter met een gapende leegte, woede of komen we terecht in een put waar we niet meer uit lijken te komen.
De vijf fasen van rouw
De psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft vijf fasen van rouwverwerking omschreven die de meeste mensen geheel of gedeeltelijk doorlopen. Deze fasen zijn niet voor iedereen even intens en ook verschilt de volgorde vaak. Iedereen verwerkt rouw op zijn eigen manier.
1. Ontkenning
Onze allereerste reactie bij een afscheid, zeker bij een plotseling of abrupt verlies, is vaak: dat kan niet waar zijn, het is niet echt zo, dit is een boze droom waarin ik zit. Dit is de fase van shock. Het kan maanden of zelfs jaren duren duren voor we niet alleen mentaal maar ook emotioneel voelen en accepteren dat iemand uit ons leven is gegaan of dat we ontslag hebben gekregen.
2. Protest of boosheid
We blijven alleen, soms ontredderd en hulpeloos achter. Hoewel we natuurlijk met ons verstand weten dat de ander dit ook niet heeft gewild, voelen we toch soms gevoelens van boosheid en verwijt. We voelen ons in de steek gelaten. Het afscheid is te vroeg, te snel, te ruw, te pijnlijk. Ook kunnen we sterke gevoelens van boosheid of kritiek op andere mensen ervaren. Ze niet lijken te beseffen hoe alleen we zijn. Heftige gevoelens van jaloezie kunnen we krijgen wanneer we zien dat andere mensen gelukkig zijn. Soms komen we terecht in allerlei zelfverwijten; dat we onvoldoende liefde hebben gegeven aan de ander of signalen niet hebben opgepikt.
3. Onderhandelen en vechten
We gaan zoeken naar compromissen of contracten met het leven of met de dood. Als ik door moet leven, wil ik dat zij in gedachten altijd bij me is. Omdat ik je niet meer echt bij me heb, schrijf ik je iedere dag. Ik zal altijd van je houden, maar blijf bij mij.
4. Depressie
Het diepe rauwe verdriet van het afscheid voelen we meer en meer en put ons uit. Het leven voelt leeg en nutteloos. We vinden geen reden om s'ochtends ons bed uit te komen. Wat heeft het leven nog voor zin? We voelen soms een muur om ons heen, een muur die ons beschermt maar ook isoleert. Andere mensen begrijpen ons niet. Ook kunnen we nauwelijks of niet de energie vinden om naar anderen te luisteren.
5. Aanvaarden
Heel langzaam aan accepteren we dat de situatie is zoals hij is. We zijn met vallen en opstaan weer in staat de deur naar het leven te openen.
Deze 5 emotionele fases lopen vaak dwars door elkaar heen. We kunnen op eenzelfde dag woede voelen en door de woede heen de diepe pijn van het afscheid ervaren. In het rouwverwerkingsproces merken we, als het goed gaat, dat de deur naar het leven steeds meer opengaat en dat het leven weer gaat wenken.
Voor sommige mensen helpt het om de rouw te verwerken door te gaan schrijven of schilderen of beeldhouwen. Anderen helpt het om naast de gevoelens van intens verdriet een project op te pakken dat weer positieve energie geeft en terug naar het leven leidt.
Het is zoeken naar een balans om zowel aandacht te geven aan alle gevoelens die met het afscheid te maken hebben en het leven weer op te pakken. Beiden zijn nodig.
Begeleiding bij rouwverwerking
Met familie en vrienden kunnen we vaak in het begin onze rouwgevoelens delen. Soms is praten alleen niet voldoende of blijven we ondanks al het praten toch in de gevoelens van leegte of verdriet steken. Het voelt te pijnlijk om dit alleen te dragen. In het rouwproces komen we vaak ook andere onverwerkte gevoelens of onverwerkt trauma tegen. Dan kan het zinvol zijn hulp te vragen en contact te zoeken met een professional.
Bij rouwverwerking luister ik naar je verhaal en kun je alles delen. Ik begeleid je stap voor stap en in jouw tempo de gevoelens van verlies en afscheid te ervaren en te verwerken. We gaan samen door de donkere tunnel van verdriet en komen ook samen weer naar buiten.